Tại sao cô đơn là định mệnh?

by
Reading time: 6 minutes

Thú nhận ta đang cô đơn là một trong những lời thú nhận đáng xấu hổ. Mặc định của chúng ta là không có một người đáng kính nào lại có thể cảm thấy cô độc – trừ khi họ buộc phải đi đâu đó xa xứ hoặc trở nên góa bụa.

Tuy nhiên trong thực tế, nỗi cô đơn tột cùng là một phần không thể tách rời của một cá nhân nhạy cảm và thông minh. Nó là đặc trưng sẵn có của một tồn tại phức tạp. Và sau đây là một vài lý do chính:

– Phần lớn những điều mà ta muốn được người khác hiểu và chấp nhận – đa số là những điều ta tha thiết mong muốn được chia sẻ – có thể sẽ gây ra sự xáo trộn nhất định cho những người xung quanh. Nhiều ý tưởng tồn tại trong góc khuất của tâm trí ta quá kỳ quặc, ngược đời, khó hiểu để ta có thể cảm thấy an tâm khi chia sẻ với những người khác. Ta buộc phải đối mặt với sự lựa chọn giữa trung thực và được chấp nhận, và thật dễ hiểu, chủ yếu ta sẽ chọn vế sau.

– Để lắng nghe, thấu hiểu và đồng cảm với những trải nghiệm của người khác ta cần tiêu tốn khá nhiều năng lượng. Ta không nên phàn nàn khi cái họ cần không phải là ta. Có thể họ cũng muốn gặp ta, nhưng ta cũng nên chấp nhận việc họ chỉ quan tâm để giữ cho chủ đề buổi trò chuyện xoay quanh cuộc đời của riêng họ mà thôi.

– Tất cả chúng ta đều sẽ chết trong đơn độc, theo đúng nghĩa đen của nó, là ta phải tự mình trải qua mọi nỗi đau. Những người khác có thể cho ta vài lời an ủi động viên, nhưng trong chính cuộc đời này, khi từng người trong chúng ta đang bị nhấn chìm ngoài đại dương trong những cơn sóng thịnh nộ, thì những người khác – kể cả những con người tử tế – đứng trên bờ, và vẫy tay phấn khởi.

– Rất khó có khả năng ta tìm thấy một ai đó có tâm hồn đồng điệu: Ta khao khát tìm thấy sự đồng điệu từ thể xác đến linh hồn, nhưng thực tế sẽ luôn có sự bất hòa, bởi mỗi chúng ta xuất hiện trên Trái đất vào những thời điểm khác nhau, là sản phẩm của những gia đình khác nhau và những trải nghiệm trong đời cũng khác nhau. Do vậy, người khác sẽ không có những suy nghĩ giống ta khi họ cùng ta bước ra từ một rạp phim. Hay khi cùng nhìn lên bầu trời đêm, ta chỉ mong rằng họ sẽ nói điều gì đó cao xa và đẹp đẽ, thì có lẽ họ lại đang đắm chìm trong nỗi muộn phiền tầm thường và tiểu tiết nào đó trong cuộc sống của họ (hoặc ngược lại). Do vậy, đồng điệu gần như là một chuyện khôi hài.

– Ta gần như chắc chắn sẽ chẳng thể nào gặp được người hiểu rõ ta nhất, nhưng họ thực sự tồn tại. Có lẽ họ từng đi ngang qua ta trên đường đời, nhưng cả hai không hề có một ý niệm nào về mối liên kết tiềm tàng này (ở Việt Nam, ta có thể hiểu tình huống này thông qua bài thơ Có khi nào của nhà thơ Bùi Minh Quốc). Hoặc cũng có thể người thấu hiểu ta nhất đã chết ở Sydney cách đây hai tuần hoặc họ chưa được sinh ra cho tới thế kỷ 22. Không phải là âm mưu gì cả, chỉ là ta chưa hội đủ may mắn thôi.

– Vấn đề này ngày càng trở nên trầm trọng hơn khi ta có thêm nhiều suy nghĩ và nhận thức mới, khi đó sẽ càng có ít người xung quanh hiểu được ta. Đó chẳng phải là chuyện lãng mạn gì cả: Cô đơn thật sự là khoản thuế mà ta buộc phải trả để duy trì một tâm trí phức tạp.

– Ham muốn được “lột trần” cùng với ai đó có vẻ còn hấp dẫn hơn là mong muốn có được một cuộc đối thoại ý nghĩa – do vậy mà ta bị khóa chặt trong các mối quan hệ với những người mà chắc chắn ta không có nhiều điều để nói, bởi ta đã bị cuốn hút vào hình dáng cái mũi xinh xắn hay ánh mắt đầy màu sắc của họ.

Tuy nhiên, bất chấp tất cả những điều trên, ta không nên sợ hãi hay cảm thấy xấu hổ vì cuộc đời ta đang thấm đẫm nỗi cô đơn.

Ở một khoảnh khắc đau đớn cuối đời, Goethe – nhà văn Đức – người dường như có rất nhiều bạn bè, cay đắng tuyên bố: ‘Không có ai từng hiểu tôi đúng nghĩa, tôi cũng chưa từng thực sự thấu hiểu ai; và không ai hiểu một ai khác’.

Đó là tuyên bố mang lại nhiều hữu ích của một con người vĩ đại. Không phải lỗi của ta: sự xa cách và thiếu vắng sự thấu hiểu lẫn nhau không phải là một dấu hiệu cho thấy cuộc đời ta đang có hướng đi sai lầm. Ta nên nhận thức về điều này ngay từ đầu. Và khi làm vậy, ta có thể nhận được những lợi ích:

– Một khi chấp nhận được sự cô đơn, ta có thể sáng tạo: ta có thể bắt đầu gửi tin nhắn trong một cái chai: ta có thể ca hát, làm thơ, viết sách và blog, những hoạt động xuất phát từ việc nhận ra rằng những người xung quanh ta sẽ không bao giờ thực sự hiểu được ta, nhưng ở đâu đó – ở một nơi khác, một không gian khác, một thời điểm khác – sẽ có người sẽ hiểu được ta.

– Lịch sử nghệ thuật ghi lại nhiều điều về những người đã từng không thể tìm thấy ai đó cùng thời để trò chuyện. Chúng ta bây giờ có thể thấu hiểu được những thông điệp riêng tư trong những lời thơ của một thi sỹ La Mã đã mất vào năm thứ 10 TCN, hay trong lời nhạc của một ca sỹ, vang lên nỗi buồn của chính chúng ta hiện có, được thu âm tại Nashville năm 1963.

– Cô đơn sẽ giúp ta có được sự thân mật chân thành nếu có một cơ hội tốt nào đó đến với ta. Nó giúp ta nâng tầm các cuộc độc thoại của chính mình, nó cho ta một cá tính độc đáo. Ta sẽ không lặp lại những suy nghĩ của người khác, ta phát triển những quan điểm riêng của mình. Ta có thể đơn độc ở thời điểm hiện tại, nhưng ta sẽ tìm thấy mối liên kết gần gũi, thú vị với ai đó ở một thời điểm trong tương lai.

– Ngay cả những người mà ta đang nghĩ rằng họ không cô đơn thực ra vẫn họ vẫn cảm thấy cô đơn. Nhiều năm sau nữa, những người đã từng biểu hiện một khuôn mặt đầy niềm vui tươi cười này có thể sẽ thú nhận với ta rằng, trong những lần khủng hoảng, họ luôn cảm thấy không được thấu hiểu. Những niềm vui thân thiết hay tiếng cười không phải là bằng chứng cho thấy họ đã tìm được câu trả lời; nó là bằng chứng cho thấy sự tuyệt vọng mà một số người muốn che giấu đi một sự thật rằng tất cả chúng ta đều cô độc.

– Cô đơn mang đến cho ta nét tao nhã lôi cuốn kỳ lạ. Nó làm cho ta thấy rằng có nhiều điều để hiểu về chính ta hơn là những gì mà lối giao tiếp xã hội thông thường có thể mang lại – đây là một điều đáng tự hào. Cảm giác của sự cô đơn thực sự – có thể ta nghi ngờ điều này, nhưng nó sẽ thường ngăn ta khỏi cảm giác kinh hãi của tính ngạo mạn – là một dấu hiệu của một nội tâm sâu sắc. Khi ta thừa nhận sự cô đơn của chính mình là ta đã đăng ký vào một câu lạc bộ bao gồm những người ta biết từ những tác phẩm hội họa của Edward Hopper, những bài thơ của Baudelaire và những bài ca của Leonard Cohen. Khi cô đơn, ta đã bước vào một truyền thống lâu đời và vĩ đại; ta tìm được chính mình (một cách đáng ngạc nhiên) trong một đoàn thể rộng lớn hơn.

Chịu đựng nỗi cô đơn một cách vĩnh viễn sẽ luôn tốt đẹp hơn là phải đau đớn thỏa hiệp để hòa nhập vào một cộng đồng mà ta không thuộc về. Cô đơn có lẽ đơn giản là một cái giá mà ta phải trả để giữ vững một quan điểm chân thành, đầy khát vọng về một tri kỷ mà ta thực sự mong đợi.

Và cuối cùng, tựa gốc của bài viết này còn thiếu vài chữ: Cô đơn chẳng sao cả!


Source: The Book of Life

Translated by Lê Quang

Photo by Jeswin Thomas from Pexels

2 Responses
  • Huyen Doan
    April 5, 2022

    Bài viết hay thật sự . Ngắn gọn mà súc tích. Viết về chủ đề muôn thuở của nhân loại nhưng lại rất mới mẻ. Cám ơn người viết bài này và cám ơn Lê Minh, đã cho mình cơ hội khai mở điều tưởng chừng như đã cũ .

What do you think?

Your email address will not be published. Required fields are marked *